Gan được xem như là một lá chắn của cơ thể có tác dụng ngăn chặn các chất độc xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, đồng thời làm giảm độc tính và thải trừ một số chất cặn bã do chuyển hóa chất trong cơ thể tạo nên. Như vậy gan đóng một vai trò hết sức quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng, lọc độc tố và điều chỉnh nhiều chức năng khác trong cơ thể.
Dưới đây là một số vai trò quan trọng của gan:
- Chuyển hóa chất dinh dưỡng: Gan chịu trách nhiệm chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thực phẩm chúng ta ăn thành các dạng mà cơ thể có thể sử dụng. Ví dụ, gan biến đổi đường thành glycogen để lưu trữ và cung cấp năng lượng khi cần thiết.
- Lọc độc tố: Gan loại bỏ các chất độc hại và chất thải khỏi cơ thể. Khi thức ăn được tiêu hóa, gan lọc các chất độc, như thuốc men, hợp chất kim loại nặng và các chất cắt giảm từ cơ thể. Các chất độc này được biến đổi thành dạng dễ dàng tiết ra qua nước tiểu hoặc mật.
- Sản xuất mật: Gan sản xuất mật, một chất lỏng quan trọng cho quá trình tiêu hóa. Mật giúp emulsify (phân tán) các chất béo, giúp hấp thụ và tiêu hóa chúng một cách hiệu quả hơn.
- Lưu trữ và phân phối chất dinh dưỡng: Gan cũng chịu trách nhiệm lưu trữ các chất dinh dưỡng, như vitamin và khoáng chất, và phân phối chúng khi cơ thể cần. Khi cơ thể thiếu chất dinh dưỡng, gan giải phóng chúng để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
- Tạo ra các yếu tố đông máu: Gan sản xuất các yếu tố đông máu cần thiết để quá trình đông máu diễn ra. Nếu gan bị tổn thương, điều này có thể gây ra vấn đề về đông máu, như chảy máu dễ dàng hoặc khó khăn trong quá trình ngưng chảy máu.
- Chuyển hóa hormone: Gan chuyển hóa các hormone, như hormone tuyến giáp và hormone sinh dục, để cơ thể có thể sử dụng chúng hoặc loại bỏ chúng qua mật.
- Tạo ra một số chất cần thiết cho quá trình chuyển hóa: Gan cũng chịu trách nhiệm sản xuất các chất cần thiết cho quá trình chuyển hóa, như cholesterol, lipoprotein và các enzyme quan trọng.
Vai trò của gan là cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe tổng thể và chức năng cơ thể. Bất kỳ tổn thương hoặc bệnh lý gan nào đều có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và gây ra các vấn đề nghiêm trọng.
Vậy phải làm gì để có một lá gan khỏe mạnh?
Tuy là một cơ quan lớn, hoạt động bền bỉ nhưng gan cũng là cơ quan dễ bị rối loạn và dễ “mắc bệnh” nhiều nhất do phải làm việc quá sức khi ta đưa vào cơ thể nhiều chất độc hại. Những bữa ăn thiếu sự cân bằng với lượng dư lipid (dầu, mỡ…), những món ăn kém vệ sinh, thói quen sử dụng nhiều rượu, bia, cà phê, thuốc lá…, lao động quá sức, việc sử dụng các thuốc như thuốc kháng lao, kháng virus, quá liều paracetamol… hay những công việc phải thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại đều là những yếu tố nguy cơ đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của lá gan, gây suy giảm chức năng gan.
Khi bị tổn thương, gan không còn khả năng lọc và thải chất độc trong máu gây tích tụ các chất độc, giảm sức đề kháng của cơ thể, đồng thời sẽ kéo theo hệ quả ảnh hưởng đến một loạt các hoạt động sống trong cơ thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống.
Nếu không biết cách bảo vệ, những căn bệnh mà lá gan bạn sẽ mắc phải có thể kể đến: rối loạn chức năng gan, viêm gan, suy gan, gan nhiễm mỡ, nhiễm siêu vi hay những căn bệnh phức tạp và rất nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan…
Để có một lá gan khỏe mạnh, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:
1, Duy trì một lối sống lành mạnh: Hãy ăn một chế độ ăn cân đối, giàu chất xơ và vitamin, và hạn chế lượng chất béo không lành mạnh và đường trong khẩu phần ăn. Hạn chế việc tiêu thụ rượu và tránh hút thuốc lá và các chất gây hại khác. Thực hiện các bài tập thể dục đều đặn và duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng.
2, Uống đủ nước: Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể để duy trì chức năng gan tốt. Uống nước hàng ngày và hạn chế sử dụng đồ uống có chứa cafein hoặc đường.
3, Hạn chế tiếp xúc với chất độc: Tránh tiếp xúc với các chất độc như hóa chất công nghiệp, chất làm sạch, thuốc trừ sâu và hóa chất độc khác. Đảm bảo rằng môi trường làm việc và môi trường sống của bạn là an toàn và không gây hại cho gan.
4, Kiểm soát các yếu tố nguy cơ: Kiểm soát các yếu tố nguy cơ như bệnh tiểu đường, tăng huyết áp và béo phì. Điều này có thể đòi hỏi việc thay đổi chế độ ăn, tập thể dục và theo dõi sức khỏe định kỳ để giữ cho các yếu tố này ở mức ổn định.
5, Tránh sử dụng thuốc không đúng cách: Sử dụng các loại thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà dược. Hạn chế sử dụng thuốc không cần thiết và không tự ý dùng thuốc mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.
6, Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Định kỳ kiểm tra sức khỏe và kiểm tra gan để phát hiện sớm bất kỳ vấn đề gan có thể xảy ra. Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường hoặc vấn đề liên quan đến gan, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ ngay lập tức.
Lưu ý rằng việc duy trì một lá gan khỏe mạnh là một quá trình dài hạn và đòi hỏi sự kiên nhẫn và chăm sóc đều đặn. Hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để nhận được hướng dẫn cụ thể và tư vấn cho trạng thái gan của bạn.
